Dziedziczenie przez osoby niespokrewnione - co musisz wiedzieć?
• Data: 2024-04-29 • Autor: Bogusław Nowakowski
Przyjaciółka mojej mamy wyraziła wolę sporządzenia testamentu w celu przekazania mi swojego jedynego mienia: mieszkania. Osoba ta ma ok. 85 lat, jest niezamężna i bezdzietna. Z tego, co wiem, jej jedynymi krewnymi są: syn brata oraz jego 3 dzieci. Z uwagi na brak zainteresowania ze strony krewnych przyjaciółka mamy chce mi przekazać swoje mieszkanie. Ponieważ nie jestem spokrewniona z tą panią, pragnęłabym się dowiedzieć, czy mam prawo oczekiwać, że jej wola w testamencie zostanie wypełniona, oraz czy jej jedyni krewni mogą zażądać anulowania testamentu po jej śmierci?
Powołanie do testamentu osobę niespokrewnioną ze spadkodawcą
Udzielając odpowiedzi na Pani pytanie, należy rozdzielić dwie kwestie:
1. Kwestia skuteczności testamentu, który powołuje do spadku osobę niespokrewnioną ze spadkodawcą.
Uprzejmie informuję, że w opisanej przez Panią sytuacji nie ma przeszkód prawnych, aby przyjaciółka Pani mamy przepisała na Panią swój majątek w drodze testamentu, który to testament będzie w pełni skuteczny. Sugeruję jedynie zachowanie formy notarialnej (nie zaś własnoręcznej) testamentu celem uniknięcia w przyszłości ewentualnych prób jego obalenia (chodzi tu przede wszystkim o zarzut sfałszowania testamentu przez Panią czy też o zarzut braku po stronie spadkodawcy świadomości swoich działań).
Koszt testamentu notarialnego to maksymalnie ok. 50 zł + VAT, a równocześnie dostaje się gwarancję jego prawidłowego sporządzenia.
Czy krewnym przysługuje zachowek?
2. Kwestia ewentualnych roszczeń krewnych skierowanych do spadku.
Krewnym przyjaciółki Pani mamy nie przysługuje zachowek (tj. określona przepisami prawa część spadku przypadająca, niezależnie od treści testamentu, jego krewnym, jeżeli nie otrzymali udziału w spadku wskutek dziedziczenia – art. 991 Kodeksu cywilnego), albowiem zachowek przysługuje tylko zstępnym (dzieciom, wnukom), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, nie zaś bratu i jego dzieciom.
Reasumując: zakładając zachowanie pewnych środków ostrożności (testament notarialny), nie dostrzegam realnej możliwości podważenia testamentu koleżanki Pani mamy, który ustanowi Panią jedynym spadkobiercą.
Jedynym elementem, który mógłby Panią niepokoić, jest obowiązek zapłaty podatku w przyszłości, według dosyć wysokiej stawki, od tak otrzymanego spadku, jeżeli nie uda się Pani zapewnić sobie objęcia odpowiednią ulgą podatkową.
Przykłady
Przypadek starszego sąsiada
Pan Janek, 78-letni wdowiec bez dzieci, postanowił zapisać swoje oszczędności oraz mieszkanie pani Annie, swojej opiekunce i przyjaciółce, która przez ostatnie 10 lat pomagała mu w codziennych obowiązkach. Pan Janek nie posiadał bliskich krewnych oprócz kuzyna mieszkającego za granicą, który nigdy nie interesował się jego życiem. Pani Anna obawiała się, czy testament, w którym została jedyną beneficjentką, zostanie zaakceptowany przez sąd, biorąc pod uwagę jej niespokrewnienie z Panem Jankiem.
Sytuacja lojalnego pracownika
Pani Helena, właścicielka małej księgarni, zdecydowała, że po jej śmierci cały biznes oraz nieruchomość, w której się mieści, przejdzie na pana Marka, jej wieloletniego pracownika, który przez lata wykazał się nie tylko zaangażowaniem, ale i umiejętnościami zarządczymi. Pani Helena nie miała rodziny, a pan Marek był dla niej jak syn. Testament notarialny został sporządzony, by zabezpieczyć przekazanie księgarni zgodnie z jej wolą.
Dziedziczenie przez przyjaciela rodziny
Pani Katarzyna, ściśle związana z lokalną społecznością artystyczną, zdecydowała się przekazać swoją kolekcję dzieł sztuki przyjacielowi, panu Tadeuszowi, który wspierał jej pasję przez wiele lat. Pani Katarzyna była rozwiedziona i bezdzietna, a jej jedynym krewnym był brat, z którym od lat nie miała kontaktu. Testament sporządzony przez panią Katarzynę wywołał zaskoczenie wśród jej znajomych, ale jej decyzja była podyktowana głębokim przekonaniem o znaczeniu sztuki w życiu pana Tadeusza.
Podsumowanie
Oferta porad prawnych
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika