Spóźnione zgłoszenie spadku a konsekwencje dla niepełnoletniej córki
• Data: 2024-04-22 • Autor: Aleksander Słysz
Sprawa dotyczy konsekwencji spóźnionego zgłoszenia o nabyciu spadku. Po mojej zmarłej mamie moja niepełnoletnia córka odziedziczyła spadek – jej udział w spadku wynosi 33%. Orzeczenie o nabyciu spadku jest z 2022 r. Niestety mieszkamy za granicą i nie zgłosiliśmy nabycia spadku w urzędzie skarbowym. Jaki podatek od spadku będzie musiała zapłacić moja córka i czy jest też przewidziana jakaś kara finansowa za spóźnienie?
Spadek w Polsce dla niepełnoletniego spadkobiercy zamieszkałego za granicą
Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn stanowi, że podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia, podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania generalnie nie obejmują zazwyczaj (z nielicznymi historycznymi wyjątkami) podatku od spadków i darowizn. Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 i art. 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. Dz.U.2016.380 t.j.), orzeczenie sądu potwierdza jedynie fakt nabycia, nie tworzy go, podobnie jak notarialne potwierdzenie nabycia.
Niedopełnienie obowiązku złożenia formularza SD-Z2, utrata prawa do zwolnienia z podatku
W przypadku dziedziczenia po wstępnych zmarłych od 1 stycznia 2007 roku można skorzystać ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn, składając formularz SD-Z2 właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku (jeżeli dokumentem potwierdzającym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych jest akt poświadczenia dziedziczenia lub europejskie poświadczenie spadkowe, termin 6 miesięcy do zgłoszenia tego nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego liczy się od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego). W przypadku niespełnienia powyższych warunków nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Tym samym, jeśli warunków nie spełniono dla wymienionego zwolnienia, to opodatkowaniu podlega nabycie przez córkę po jej babci własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9637 zł. Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku i wynosi przy kwocie nadwyżki w zł do 10 278 – 3%, przy nadwyżce 10 278 zł do 20 556 zł ponad – podatek wynosi 308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10.278 zł; przy nadwyżce ponad 20 556 zł – podatek wynosi 822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł.
Czynny żal
Należy złożyć druk SD-3 w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego (do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania), a wraz z nim, gdy przekroczono wskazane terminy – tzw. czynny żal, by uniknąć ewentualnych konsekwencji karnoskarbowych.
Przykłady
Przypadek Ani K. z Wielkiej Brytanii
Ania K. mieszka z rodziną w Wielkiej Brytanii. Po śmierci babci w Polsce, jej 15-letnia córka Kasia odziedziczyła 1/3 mieszkania. Niestety, z powodu braku wiedzy o polskich przepisach, Ania nie zgłosiła nabycia spadku w urzędzie skarbowym w ciągu 6 miesięcy. Gdy zorientowała się w sytuacji, okazało się, że musi zapłacić pełny podatek od spadku, który znacznie przewyższył kwotę zwolnienia, powodując nieoczekiwane obciążenie finansowe dla rodziny.
Sytuacja Michała D. z Niemiec
Michał D., Polak mieszkający w Niemczech, nie zgłosił w terminie nabycia spadku po zmarłej matce, składającego się z działki rekreacyjnej i samochodu. Dopiero po roku, po interwencji polskiego konsulatu, Michał złożył niezbędne dokumenty. Jego nieletnia córka, jako współspadkobierczyni, stanęła w obliczu konieczności zapłacenia zwiększonego podatku od spadku oraz dodatkowej kary finansowej za spóźnienie, co negatywnie wpłynęło na jej fundusz edukacyjny.
Doświadczenie Julii S. z USA
Julia S., zamieszkała w USA, otrzymała informację o śmierci cioci w Polsce, której była jedyną spadkobierczynią. Z powodu pandemii COVID-19 i związanego z nią zamknięcia granic, nie była w stanie złożyć wymaganych dokumentów w terminie. W konsekwencji, jej córka, będąca formalnie współspadkobierczynią, musiała zmierzyć się z dodatkowymi obciążeniami podatkowymi, które mogłyby zostać uniknięte, gdyby zgłoszenie zostało złożone terminowo.
Podsumowanie
Oferta porad prawnych
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika